Wat voorafging aan de loop van de Hollandstelling is voor de voorlijn te zoeken op grondgebied Sint Laureins, voor de hoofdstelling op Adegem. |
De Hollandstellung - Inventarisatie van deze bunkerlinie op grondgebied Eeklo.
Aan de overzijde van het Schipdonkkanaal stonden op grondgebied Eeklo ooit niet minder dan 66 structuren die deel uitmaakten van de Hollandstellung. Je vindt er dus zowel de voorlijn als de tweedelige hoofdlijn terug. Wel blijkt er jammer genoeg heden nog amper 1/4 van de linie terug te vinden. Het mag gezegd worden, op Eeklo werd de lijn met hulp van de stad zwaar uitgedund. In de jaren 1959-1960 bood Eeklo namelijk aan om de bunkers op uw eigendom te Eeklo op kosten van de stad te laten slopen. Er werd vrij vlot ingegaan op dit voorstel want er verdwenen op Eeklo's grondgebied op die manier in deze periode niet minder dan 40 bunkers. De werken op grondgebied Eeklo werden uitgevoerd door in totaal 400 werklozen en het puin werd gebruikt om onverharde wegels te verbeteren. Op grondgebied Eeklo werd op die manier niet minder dan 19 km op dat moment onverharde weg met puin verhard. Dit betroffen onder andere de Waaistraat, Pokmoere, Kraaiweg, Kriekmoerstraat, Lekestraat, Schaapsdreef, Schaperijstraat, Bogaertmoerstraat en Maroyendam. Grote stenen die intact konden ontmanteld worden, werden vaak hergebruikt als borduren.
Gelijkaardige acties op grondgebied Lembeke en Maldegem resulteerden ook daar in vrij massale slopingen.
Voor de sloping van 1 bunker rekende men op 16 werkdagen.
- 2 dagen voor het boren van gaten voor het plaatsen van dynamietstaven (gaten 5 cm).
- 1 dag voor dynamiteren structuur. De hoeveelheid springstof werd beperkt om geen rondspringend puin te verkrijgen. De structuur diende enkel te barsten. Er werden wel veiligheidshalve netten op de bunker getrokken alvorens tot het dynamiteren over te gaan.
- 6 dagen hameren en beitelen om de grote stukken te kleinen en af te breken
- 1 dag om bijkomend te dynamiteren
- 6 dagen beitelen en hameren tot de bunker uitgebroken en weg was
De Voorlijn sluit direct aan bij waar deze eindigde op grondgebied Sint Laureins. Namelijk ter hoogte van de Boterhoek. De laatst vermelde voorliniebunker daar stond zelfs al iets meer oostelijk dan de eerste op grondgebied Eeklo. De bunkers liggen daar letterlijk op de grens tussen Sint Laureins en Eeklo. De voorlijn is daarna te zoeken tussen Boterhoek en Ziedelingen. Daarna volgt ze de Moerstraat om dan zuidoostelijk af te buigen richting Waaistraat en Bus. Vanaf Bus verloopt de voorlijn opnieuw oostelijker op grondgebied Lembeke.
De hoofdlijn sluit direct aan op grondgebied Eeklo waar de laatste bunker op Adegem aan de overzijde van het Schipdonkkanaal nog te vinden was nabij het waterzuiveringstation nabij Balgerhoeke. De eigenlijke hoofdstelling loopt dan langs de rotonde op de Sint Laureinsesteenweg doorheen de velden zuidoostelijk richting Pastoor Bontestraat. Daarna blijft ze ook verder lopen als een dubbele lijn lopende tussen de Pastoor Bontestraat aan de noordkant en de N455 Balgerhoeke op de zuidkant. Daarna wordt de centrale te volgen lijn de oude ondertussen toeristische spoorlijn van Brugge naar Eeklo. De meest noordelijke bunkers lagen in de velden noordelijk hiervan, de meest zuidelijke in de nabijheid van de huidige Leopoldlaan. Let er wel op dat deze Leopoldlaan ten tijde van de bunkerlijn nog niet bestond, wel de Brugsesteenweg. Daarna verwisselt de hoofdlijn zijn centrale as van de spoorlijn naar de hoofdweg Zandvleuge. De hoofdstelling blijft vanaf daar zweven noordelijk van Zandvleuge tot de weg Zandvleuge zelf. Daarna duikt de lijn letterlijk zuidoostelijk een sterk verstedelijkt gebied in en kruist de hoofdwegen Rombautstraat, Roze, Burgemeester Lionel Pussemierstraat, Sportlaan en Kriekmoerstraat. Vanaf daar wordt de situatie opnieuw vergelijkbaar met Zandvleuge en blijft de lijn zweven in de velden noordelijk van de Oostveldstraat tot de Oostveldstraat zelf. Ook daar werd de lijn zwaar aangetast door vele nieuwe verkavelingen. Daarna zal de hoofdlijn de noorkant van de Oostveldstraat verlaten en komen te liggen tussen Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg. Op dat moment zitten we echter reeds op grondgebied Lembeke.
Omdat de eigen telling uit het boek "De Hollandstellung" van Hans Sakkers zeker niet de volledige lijn onderzocht, is de telling die daar in terug te vinden is, ook zeer irrelevant om als referentie te gebruiken, wat dan ook niet is gebeurd. Wel zijn de vermelde locaties uit het boek mee opgenomen in de eigen zoektocht.
In de inventarisatie uit 1921 werden op Eeklo in totaal niet minder dan 65 bunkers vastgesteld. Men kon dus wel letterlijk zeggen dat Eeklo er van vergeven stond. Dit waren allemaal bunkers gebouwd door de Duitse landmacht met de specifieke betonstenen. Bij de herhaling van deze telling in 1935 was de situatie nog zeer vergelijkbaar. Er bleek bij de nieuwe telling slechts 1 bunker verdwenen (of gemist). Er was toen sprake van 9 voorpostbunkers, 21 manschappenbunkers, 27 waarnemingsbunkers, 7 mitrailleurbunkers en 1 zeer merkwaardig klein structuurtje duidelijk deel uitmakend van deze linie maar toch met een zeer afwijkend uitzicht ten opzichte van al de rest.
Bij de eigen inventarisatie van 2018 wordt veel minder de nadruk gelegd om zoveel verschillende types te beduiden. Dit is ook meestal zeer moeilijk omdat je altijd bij bunkertypes uitkomt die niet 100% het ene zijn maar ook niet 100% het andere. Zelf houd ik niet zo van dat overdreven hokjesdenken. Er waren in totaal 66 locaties te prospecteren van ooit gebouwde bunkers (nog 1 meer dus dan in het verleden steed gespot). Er konden nog 15 structuren worden teruggevonden. Dit omvatte nog 3 specifieke mitrailleurbunkers, 1 uniek structuurtje langs de spoorlijn, 2 Observatie-Manschappenbunkers en 9 manschappenbunkers. Er konden wel geen specifieke waarnemingsbunkers in de vorm van puntbunkers meer teruggevonden worden ondanks dat deze toch vrij talrijk aanwezig waren op grondgebied Eeklo.
Hieronder alvast de situatie van structuren door www.bunkergordel.be teruggevonden, Mocht u er meer info over kunnen geven over ontbrekende zaken, aarzel niet dit door te geven op info@bunkergordel.be. Weet dat aanvullende details over bunkers aangeduid met cirkeltjes omdat de 100% exacte locatie mij ontbreekt, zeker ook altijd welkom zijn.
Elk aangeduid bunkertje werd informatief van een eigen veronderstelde indeling voorzien omdat de oude reeds bestaande indelingen vrij onlogisch zijn en er blijkbaar types worden uitgevonden bij de vleet zonder dat ze soms nog van elkaar onderscheidbaar zijn. Er zullen later nog gedetailleerde bunkerfiches worden toegevoegd van de bunkertjes die tijdens de zoektocht ook in de mate van het mogelijke in detail gefotografeerd worden.
Alle onderstaande luchtfoto's zijn afkomstig van Google Earth.
De teruggevonden locaties werden om de deze telling iets visueler te maken van een aparte kleur voorzien. Deze kleuren werden toegepast op onderstaande foto's:
- Nog bestaande Hollandstellung bunkers - Lichtblauw
- Structuren die in dezelfde regio zijn opgetrokken maar geen deel uitmaken van de Hollandstellung - Geel. (Geel)
- Gekende gesloopte structuren - Rood
- Locaties van ooit geplande maar nooit gebouwde bunkers - Roze
- Hollandstellung bunkers reeds vermeld op vorige foto's - Oranje.
Indien de locaties zo goed als correct gekend zijn, zullen de structuren aangeduid worden met een stip in bovengemelde kleur. Indien enkel ongeveer de locatie gekend is, zal dit gebeuren met een cirkeltje in de gemelde kleuren. Ook de grootte van de cirkel zal afhangen van de mate van onduidelijkheid van de te localiseren zone.
Om het intern wat overzichtelijk te maken werd een interne nummering toegepast die niets vandoen heeft met eerder gemaakte en bestaande tellingen van her en der uit het verleden. Het is gewoon een eigen vorm van telling per gemeente. Ga er dan vooral ook alvast niet meer achter zoeken.
De loop van de Hollandstellung in grote lijnen op een kaart van Eeklo |
.jpg)
